THUẾ TỐI THIỂU TOÀN CẦU: QUAN ĐIỂM CỦA BỘ TÀI CHÍNH LÀ BẢO VỆ QUYỀN ĐÁNH THUẾ CỦA VIỆT NAM

16/06/2022, 08:54

Đó là khẳng định của Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Đặng Ngọc Minh tại hội thảo "Thuế tối thiểu toàn cầu và những vấn đề đặt ra với Việt Nam" do Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức sáng nay (14/6).

Việt Nam là thiên đường đầu tư, không phải thiên đường thuế

Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Đặng Ngọc Minh, thu hút đầu tư nước ngoài có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, đầu tư nước ngoài của Việt Nam khác với các thiên đường thuế. Nói cách khác, Việt Nam là một thiên đường đầu tư, không phải là thiên đường thuế. Đầu tư của Việt Nam phục vụ cho sản xuất kinh doanh và phát triển, nên tập trung vào những lĩnh vực như chế tạo công nghiệp, điện nước, kinh doanh bất động sản. Việc thu hút đầu tư nước ngoài đi sát với tiến trình hội nhập của Việt nam.

Liên quan đến đóng góp của khối DN đầu tư nước ngoài tại Việt Nam trong thu NSNN, đại diện Tổng cục Thuế cũng cho biết, năm 2006, trong tổng thu NSNN đạt 279.000 tỷ đồng, thì khối DN đầu tư nước ngoài đóng góp 25.800 tỷ đồng, chiếm 9,25%. Năm 2020, khi tổng thu NSNN đạt 1.517.000 tỷ đồng, thì đóng góp của khối DN đầu tư nước ngoài là 206.000 tỷ đồng, bằng 13,6%; năm 2021 theo tính toán sơ bộ chiếm 14%. “Như vậy, đóng góp của DN đầu tư nước ngoài vào NSNN đã gia tăng cả về quy mô cũng như cơ cấu”, Phó Tổng cục trưởng Đặng Ngọc Minh đánh giá.

Liên quan đến Chương trình hành động BEPS, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế chia sẻ, mục tiêu của BEPS là chống xói mòn nguồn thu và chống chuyển lợi nhuận từ các quốc gia đầu tư về thiên đường thuế. Trong số 15 chương trình hành động của BEPS, Việt Nam thực hiện 4-5 cam kết tối thiểu như hiệp định đa phương, trao đổi thông tin, công khai áp dụng pháp luật riêng, thúc đẩy xử lý tranh chấp. Việt Nam cũng tham gia theo dõi đàm phán về thuế đối với trụ cột 1 – thuế đối với dịch vụ kinh tế số xuyên biên giới và trụ cột 2 – thuế TNDN tối thiểu toàn cầu. Đối với trụ cột 2 trong Chương trình hành động BEPS, các nước thành viên đã thông qua vào 8/10/2021 nhưng cơ bản mới là thông qua trên nguyên tắc, đối tượng áp dụng là công ty mẹ tối cao có doanh thu hợp nhất 750 triệu euro.

Dự kiến, cuối năm 2023 "Quy tắc Thuế tối thiểu toàn cầu" (nằm trong khuôn khổ chương trình hành động chống xói mòn cơ sở tính thuế và chuyển lợi nhuận - BEPS) sẽ được các nước tham gia bắt đầu thực thi. Đây là một thoả thuận đa phương với sự tham gia của hơn 140 quốc gia trên toàn thế giới với mức thuế tối thiểu thống nhất là 15% đối với các tập đoàn đa quốc gia có tổng doanh thu từ 750 triệu Euro trở lên. Quy tắc ước tính sẽ tạo ra khoảng trên 150 tỷ USD thuế TNDN toàn cầu hàng năm.

Để triển khai vấn đề này, hiện các nước G20 và EU đang chuẩn bị hướng dẫn thực hiện thuế tối thiểu toàn cầu từ 2023; trong khi Hàn Quốc hay Nhật Bản đang rà soát ảnh hưởng để nghiên cứu đưa các luật thuế. Còn Singapore, Hong Kong đã nhanh chóng nâng thuế suất lên 15% (trước đó có thể xuống tới 0%). Còn nhiều nước khác cũng đang nghiên cứu, sửa đổi ưu đãi thuế TNDN đốiv với đầu tư nước ngoài; tìm các giải pháp duy trì ưu đãi đối với các DN đang hoạt động...

Cơ hội và thách thức cho Việt Nam

Theo thống kê, quy tắc thuế tối thiểu toàn cầu sẽ tác động tới hầu hết các tập đoàn đa quốc gia, trong đó có rất nhiều DN FDI đang đầu tư tại Việt Nam, cũng như các nước đang phát triển. Quy tắc trên đặt Việt Nam trong bối cảnh mới về thu hút đầu tư nước ngoài khi thuế không còn là công cụ hàng đầu để ưu đãi thu hút đầu tư. Quy tắc cũng đặt Việt Nam và nhiều nước đang phát triển trước câu hỏi làm sao để vừa thực thi thoả thuận theo cam kết vừa giữ được lợi ích quốc gia, vừa đảm bảo được sức cạnh tranh và tính hấp dẫn của môi trường đầu tư; tiếp tục thu hút được các dự án quy mô lớn, công nghệ cao.

Chia sẻ về vấn đề này, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, trong 36.500 dự án nước ngoài đang đầu tư tại Việt Nam thì có khoảng 3% được ưu đãi thuế, chiếm 30% tổng số thuế TNDN. Hiện, thuế suất phổ thông TNDN đang ở mức 20%, tuy nhiên, thực tế mức thuế ưu đãi trung bình chỉ khoảng 12.3%; thậm chí một số tập đoàn lớn chỉ ở mức 2.75% -5.95%.

Đánh giá về thách thức với Việt Nam, đại diện phía Tổng cục Thuế cho hay, thuế tối thiểu toàn cầu làm giảm hiệu quả ưu đãi thuế cho đầu tư nước ngoài; ảnh hưởng quyết định đầu tư mở rộng hoặc duy trì đầu tư của MNE đang hoạt động tại Việt Nam và các DN vệ tinh khác; làm giảm động lực đầu tư của các MNE mới đang có kế hoạch vào Việt Nam. Mặt khác, chính sách ưu đãi đầu tư nước ngoài làm giảm hấp dẫn, ảnh hưởng nguồn đầu tư chất lượng cao, qui mô lớn, giảm vị thế cạnh tranh đầu tư và thương mại; ảnh hưởng chiến lược phát triển công nghiệp quốc gia thu hút DN qui mô lớn, trung tâm nghiên cứu phát triển công nghệ tiến tiến, Công nghệ sạch; ảnh hưởng đến xuất khẩu và cán cân thanh toán quốc tế, dự trữ ngoại hối.

Tuy nhiên, thuế tối thiểu toàn cầu cũng mang lại một số thuận lợi, cơ hội cho Việt Nam. Theo Phó Tổng cục trưởng Đặng Ngọc Minh, cơ hội khi áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu sẽ làm tăng thu cho NSNN trong nước khi hiện nay Việt Nam đã có 21 tỷ USD đầu tư ra nước ngoài và cũng có DN Việt Nam đầu tư tại thiên đường thuế. Những dự án đang hoạt động tìm giải pháp ưu đãi tiếp tục, nhưng biện pháp dài hạn buộc phải nâng thuế suất tối thiểu lên 15%, giúp tăng thuế và chúng ta sẽ thu hàng trăm nghìn tỷ từ bỏ ưu đãi. Đây cũng là cơ hội nâng cao hiệu quả đầu tư, theo quy hoạch, định hướng phát triển, cân đối hài hoà đầu tư, trong chuỗi giá trị toàn cầu.

“Quan điểm của Bộ Tài chính là bảo vệ quyền đánh thuế của Việt Nam” – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế nhấn mạnh.

Với thời gian áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu cần đàm phán đa phương, song phương về điều khoản chuyển tiếp với các nước đang phát triển, để có thể kéo dài thời gian cho các dự án trọng điểm, một số nước đầu tư quan trọng trọng như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapo, Trung Quốc... trong một thời gian để đủ thiết kế chính sách phù hợp. Cuối cùng là phải ban hành được thuế suất thuế TNDN tối thiểu trong nước theo mức 15%. Tuy nhiên, có lẽ cần có đột phá để sửa đổi luật sớm hơn để theo kịp nhịp đập của thế giới để ban hành như các nước tương đồng.

Source: www.thuenhanuoc.vn

------